Verhaal van een collega
Natasja Jelsma, revalidatiearts in het Rode Kruis Ziekenhuis
Door: Marja de Bas
Natasja Jelsma (m) en Jos Dekker (r)
De corona H. special van zomer 2020 was voor onze revalidatiearts in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk, Natasja Jelsma, aanleiding om in de pen te klimmen. Want juist onze revalidatieartsen in het ziekenhuis speelden een belangrijke rol bij de overdracht van patiënten naar onze Covid-Revalidatie-Unit. En dat werd in het magazine onvoldoende belicht. Een mooie aanleiding om onze ziekenhuisrevalidatie te belichten.
Natasja: “Wat collega’s misschien helemaal niet weten, is dat er twee revalidatieartsen van Heliomare in het Rode Kruis Ziekenhuis (RKZ) werken. Ikzelf werk daar fulltime en collega Jos Dekker twee dagen per week. Hij werkt ook op de polikliniek in Wijk aan Zee. In het RKZ hebben wij ook een multidisciplinaire revalidatie polikliniek.”
Spin in het web
“Wat ik zo boeiend aan ziekenhuisrevalidatie vind, is dat ik als revalidatiearts echt een spin in het web ben van de zorgketen. Ik heb een blik in het ziekenhuis, waar ik contact heb met vrijwel alle specialismen. En ik heb mijn blik naar buiten en schakel met huisartsen, eerste lijn praktijken1 en zorgorganisaties; het zorgnetwerk. Ik kan ’s morgens op de operatiekamer zijn om op verzoek van een chirurg mee te denken bij de hoogte van een beenamputatie. Het andere moment hang ik aan de telefoon met een huisarts die vraagt of ik een patiënt eenmalig op consult wil zien om mee te denken over de juiste behandeling. We geven gevraagd en ongevraagd advies en dat wordt gewaardeerd. Het voordeel van het RKZ is dat het een relatief klein ziekenhuis is. Dat maakt dat vrijwel iedereen ons kent en ook weet wat onze toegevoegde waarde is. Dat hebben we in al die jaren wel aangetoond. Zelf werk ik nu 13 jaar in het RKZ. Ook het Brandwondencentrum geeft een extra dimensie aan ons werk. Dat alles maakt de ziekenhuisrevalidatie veelzijdig en daarom voor mij zo aantrekkelijk.
Het mooie vind ik dat veel specialisten ondertussen stil staan bij de gevolgen van hun handelen voor het functioneren van de patiënt. In het geval van een amputatie bijvoorbeeld, zien wij nu standaard de patiënt voordat de operatie plaatsvindt met de vraag: ‘Wat verwacht je dat deze patiënt voor elkaar kan krijgen na de operatie?.’ Ook bij huisartsen gaan wij het gesprek aan dat patiënten ‘een lijf en een hoofd hebben’ die beide moeten meewegen in een behandeltraject. Overigens vind ik dat we nog veel beter kunnen laten weten wat de waarde van medisch specialistische revalidatie is. We zien nog steeds veel patiënten die jaren ‘geshopt’ hebben langs allerlei zorgverleners. En dat is zonde. Vaak zijn dat patiënten met chronische pijnklachten.”
1 De eerste lijn zorg kun je rechtstreeks naartoe. Dit zijn huisartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten. De zorgverleners in de eerste lijn zijn algemeen opgeleid en kunnen via de huisarts verwijzen naar een specialist. Dan kom je in de tweede lijn zorg (ziekenhuis, revalidatiecentrum).
“We geven gevraagd en ongevraagd advies en dat wordt gewaardeerd”
‘Vooruitgeschoven post’
“Ik noem ons ook weleens – enigszins gekscherend – de ‘vooruitgeschoven post’ van Heliomare. Wij hebben een belangrijke rol als het gaat om de juiste zorg op de juiste plek. In het RKZ zien we patiënten die opgenomen zijn en patiënten die voor een poliklinisch consult komen. We nemen zelf patiënten in poliklinische behandeling in het RKZ – ik noem dat ‘revalidatie light’ - en bij ingewikkelder vraagstukken verwijzen we naar de polikliniek in Wijk aan Zee. Omdat we kennis hebben van alle mogelijkheden in de zorgketen, kunnen we ook goed inschatten wat in een bepaalde fase de meest geschikte plek is voor behandeling. Soms is dat bijvoorbeeld eerst een traject geriatrische revalidatie voordat iemand van de mogelijkheden van Heliomare kan profiteren. Het hebben van een groot netwerk is van meerwaarde en het is zo mooi als ik de patiënt op die plek krijg, waar ik hem/haar bedacht had.”
Het kan nog beter
“Natuurlijk zijn er ook zaken die nog beter geregeld kunnen worden. Ik weet wat mogelijk is in Heliomare doordat ik daar zelf tot revalidatiearts ben opgeleid. Van nieuwe ontwikkelingen in Heliomare word ik niet automatisch op de hoogte gesteld, zoals initiatieven voor een behandeltraject voor mensen met een post-commotioneel syndroom (klachten na hersenschudding). Dat kan dus beter. Ik denk graag mee, want ik zie deze patiënten ook veel op mijn spreekuur. Verder zou de aansluiting met andere ziekenhuisrevalidatieartsen in Noord-Holland vanuit Heliomare beter kunnen. Wat voor mij geldt, geldt ook voor hen als het gaat om de mogelijkheden van Heliomare. Verder zou vanuit Heliomare meer met huisartsen en paramedici in de eerste lijn samengewerkt kunnen worden. Veel patiënten kunnen ook prima in de eerste lijn behandeld worden, onder aansturing van de revalidatiearts. Ik bel altijd met de therapeuten van mijn patiënten. Dat is echt in het belang van de patiënt, maar ook voor het onderlinge contact. Verder is samenwerking met specialisten in het ziekenhuis ook belangrijk. In het RKZ hebben we bijvoorbeeld nu een post-Covid-carrousel voor mensen die na Covid toch vastlopen. Aansluiting van Heliomare bij ZorgDomein beveel ik ook van harte aan. Veel huisartsen verwijzen nu naar locatie RKZ als zij naar Wijk aan Zee willen verwijzen, gewoonweg omdat zij niet gemakkelijk kunnen verwijzen, zoals via ZorgDomein wel kan. Aan de hand van een beslisboom kunnen huisartsen dan bewust kiezen voor Heliomare RKZ of Wijk aan Zee. Wel zo makkelijk en het scheelt onnodig werk.”
“Ik denk dat we veel groter moeten denken en dat Heliomare als partij daarbij veel minder bescheiden moet zijn”
Bijscholing
“Als revalidatieartsen in het ziekenhuis hebben Jos en ik ook een rol bij nascholing van huisartsen of paramedici, bijvoorbeeld over de diabetische voet, functioneel neurologisch syndroom (FNS) of multiple sclerose. Ook op die manier maken we ons zichtbaar en voeden we samenwerking. Als we de zorg met elkaar delen en ook de lasten, dan scheelt dat voor de patiënt en het scheelt energie voor de betrokken zorgverleners.”
Kruisbestuiving
“Ik weet zeker dat door betere samenwerking de vele ideeën die leven tot concrete initiatieven kunnen leiden. Daarop is dan wel goed programma-management nodig. Je kunt niet alles aan alleen artsen overlaten. Hopelijk nemen bestuurders dit ter harte. Een mooi voorbeeld vind ik de overleggen die artsen van Heliomare en RKZ nu voeren om een beademingsbed op de IC van het RKZ te krijgen, zodat patiënten zo vroeg mogelijk kunnen starten met revalideren. Wat voorheen op de afdeling Optimum Care in Heliomare gebeurde. Er bestaat al een goede samenwerking, want specialisten van het RKZ doen ook consulten in het Heliomare, maar ik denk dat we veel groter moeten denken en dat Heliomare als partij daarbij veel minder bescheiden moet zijn.”